Kunst in Lokalen
Zeven Flevolandse kunstenaars komen een jaar lang in de groepen van basisschool Laetare.
Kunst in Lokalen is een nieuw project van Kunstenaars Flevoland, in samenwerking met basisschool Laetare in Lelystad. Laetare heeft zeven klassen. Aan elke klas hebben we een kunstenaar gekoppeld. Er doen aan dit project dus zeven kunstenaars mee. De kunstenaars komen tijdens het projectjaar vier keer in de klas. Ze nemen steeds een kunstwerk mee. Ze vertellen over zichzelf en over hun beroep én over het kunstwerk dat ze hebben meegenomen. Ook geven ze vier keer een opdracht, een opdracht die samenhangt met het kunstwerk.
Mira Ticheler is een van de deelnemende kunstenaars. Zij is gekoppeld aan ‘De Slingerapen’, een Groep 1/2 combinatie. Mira had een ‘Troosttentje’ meegenomen. Ze vertelde hoe dat tentje je kan helpen als je verdrietig bent.
Ze liet in de eerste fase de kinderen op een groot vel papier dingen tekenen die wat verdrietig waren. In de tweede fase kregen ze allemaal een gekleurd vel papier dat ze mochten versieren. Van dat papier konden ze een tentje bouwen.In de laatste fase konden ze dat troosttentje over de verdrietige tekening zetten.
Rob van den Broek is een van de deelnemende kunstenaars. Hij is gekoppeld aan ‘Grote Guppies’, een Groep 3/4/5 combinatie. Rob had ‘een kop’ meegenomen, een blok hout waarin hij de grove structuur van het hout heeft bewaard zodat de subtiele lijnen van het gezicht daar goed mee contrasteren. Een kunstwerk waarvan de andere kant net goed de voorkant zou kunnen zijn.
Rob liet een korte presentatie zien waarin hij een paar verschillende manieren toonde hoe kunstenaars en ook hijzelf ‘de kop’ als uitgangspunt nemen voor het maken van een kunstwerk. De expressieve in steen gehakte koppen in muren van kathedralen, ietwat abstracte koppen uit niet westerse culturen, woeste bustes, en ook het houtsnijwerk dat hij vaak op vakantie maakt.
Daarna moesten de leerlingen aan de gang. Zij kregen geen hout om mee te werken, maar twee kleuren papier. Door het scheuren van dat papier en die twee contrasterende kleuren moesten ze een eigen kop maken. Dat lukte!
Christine Boer is gekoppeld aan de Knuffelbuffels – groep 3,4,5. Op haar eerste bezoek nam ze een eigen, ingelijst werk mee. Een ‘drukwerk’ van getekende bladeren. Ze had ook een heleboel echte bladeren meegenomen. Ze vertelde een klein beetje over grafiek en over hoe natuur een van haar inspiratiebronnen is.
Christine nam de leerlingen mee in een proces waarbij je stap voor stap een groot werk maakt. Eerst heeft ze de leerlingen de ondergrond laten schilderen.
In de volgende stap heeft de leerlingen laten kennismaken met een eenvoudige druktechniek: het inkten van bladeren en die bladeren afdrukken op een vel papier.
In de derde fase, toen alle gedrukte vellen papier voldoende gedroogd waren, knipten ze de vormen uit en plakten die op het grote formaat.
Resultaat was een kunstwerk waaraan alle leerlingen een bijdrage hadden geleverd.
Foktje Doornbos is gekoppeld aan de leerlingen van Het Vossenhol (groep 3,4 en 5).Ze had een schilderij van haarzelf meegenomen en gaf een opdracht over lijnvoering. Voordat de leerlingen zelf aan de gang gingen, heeft Foktje vragen gesteld over het schilderij dat ze had meegenomen. Ze vroeg bijvoorbeeld wat de associaties waren die het schilderij opriepen. Als iemand antwoordde dat het schilderij hem aan een konijn deed denken, dan vroeg ze waarom dat zo was. En dan wees de leerling de plek aan die aan het konijn deed denken. Zo kwamen er verschillende betekenissen naar voren die in het schilderij blijkbaar aanwezig waren.Dezelfde vragen stelde ze ook op het einde van de les, bij het bekijken van de tekeningen van de leerlingen.
Gonny Geurts is gekoppeld aan de Donderstenen, leerlingen van groep 6, 7 en 8.
Gonny is een kunstenaar die zich verbonden voelt met de lucht. en met de wezens die kunnen vliegen. Of dat nu engelen zijn of vogels of vliegende insecten. Ze voelt zich verwant aan dichters en laat zich ook vaak inspireren door poëzie, van oudsher het terrein van het bovennatuurlijke, van woorden die boven het hoofd zweven, klaar om opgepakt te worden en uitgesproken.
Voordat Gonny de klas liet tekenen, las ze eerst voor. Uit een kinderboek. Daarna hebben de leerlingen illustrerende tekeningen gemaakt van de hoofdfiguren uit het boek, vlinders en andere creaties die zweven tussen hemel en aarde.
Collin de Bruin is gekoppeld aan de Krokodillenbeden, leerlingen van groep 6, 7 en 8.
Collin nam een collage van hemzelf mee en vertelde aan de klas over zijn manier van werken waarin hij beeld en tekst met elkaar combineert. Hij heeft een grote verzameling oude tijdschriften en fotoboeken en al bladerend zoekt hij naar droomachtige betekenissen. Een bepaalde foto of een bepaald woord kan het het begin zijn van een werk.
Ook de gedichten die hij maakt, zijn feitelijk collages. Hij knipt de woorden los van de oorspronkelijk zinnen en formeert zo nieuwe zinnen, met nieuwe betekenissen.
Collin liet de leerlingen ook beeld en woord met elkaar samenwerken, en nam als thema ‘Dromen’.
Stieneke Oeverbeek is gekoppeld aan De Berenboel, groep 0,1 en 2. Stieneke combineert in haar schilderijen vaak verschillende materialen. Verf, papier, foto’s, gaas, van alles. Er ontstaat dan een compositie die je niet zozeer moet bekijken, maar meer moet ervaren. Ze roepen op of nodigen uit om te associëren. Je kunt letten op het ritme, of je kunt benoemen welke kleur je opvalt, of misschien of je ruimte ervaart. En ook zullen er soms herinneringen opduiken door een bepaalde vorm.
De jonge leerlingen van De Berenboel kregen papier om daar hun eigen voorstelling mee te maken. De ene maakt een dier, een schip of een huis, de ander maakte de eerste stappen op weg naar abstractie. Het knippen en lijmen is voor deze jongsten al een hele uitdaging.
We hebben de leerkrachten gevraagd wat ze vonden van de eerste les. Hierbij twee antwoorden.
“De klas (groep 3,4,5) vond het erg leuk! Ze zijn trots op het mooie schilderij van Foktje dat in de klas hangt. Hebben dit ook met veel trots aan ouders laten zien. Leuk om te zien dat de kinderen ook weer hun ouders zelfde soort vragen stellen bij het kunstwerk. Overleg met de kunstenaar van het Vossenhol is ook erg prettig. Samen ook kijken hoe we de volgende les nog beter kunnen laten verlopen. Zo werken we samen aan mooie kunstlessen.”
“De kinderen en ik vonden het een geslaagde ochtend, hoewel de opdracht voor jonge kinderen lastig uit te voeren was.
Het kunstwerk van Mira, een troost-tent, sprak de kinderen aan.
Onze kinderen (groep 0,1,2) komen niet vaak met kunstuitingen in aanraking.
Het feit dat een kunstenaar bestaat is zelfs nieuw voor ze.
Dit soort lessen vergroot de kleine wereld van onze kinderen.”
Basisschool Laetare is daarnaast vanaf dit jaar Cultuur-Profiel-School. De eerste van Lelystad. Jenaplanschool Laetare wil natuurlijk net als elke basisschool leerlingen kansen bieden om zich breed te ontwikkelen, en bij Laetare zijn de cultuurvakken extra belangrijk. Ze ontdekken dans, theater, erfgoed, mediakunst, literatuur, muziek en beeldende kunst in de school. Daar sluiten we met het project Kunst in Lokalen dus heel goed op aan.
(Met dank aan Hein Walter voor de teksten.)
